Hoe help je als leerkracht een kind met gescheiden ouders?

Steunpilaar in de klas

Het is niet gemakkelijk voor kinderen om te praten over een scheiding. Vaak is het een zwaar en beladen onderwerp, laat staan klassikaal. Maar als leerkracht kun je wel veel betekenen in het leven van een kind. Je bent tenslotte een belangrijke en veilige volwassene. Daarom is het belangrijk om te weten hoe het kind zich voelt. Welke vragen of onduidelijkheden er zijn over de scheiding en hoe het kind de situatie ervaart.

Gevoelens van angst en machteloosheid
Onzekerheden en vragen kun jij niet wegnemen. Maar je kunt wel het gesprek aangaan. Als ze thuis niet betrokken worden bij de afspraken die hun ouders maken, kan dat hun gevoelens van angst en machteloosheid vergroten. Door als leerkracht met het kind te praten, creëer je inzicht in de gevoelens. Wil je ook meteen handvatten meegeven? Wijs het kind dan op de rechten die het heeft. Bijvoorbeeld om gehoord en betrokken te worden.

Rechten kinderen tot 12 jaar
Bij kinderen jonger dan 12 jaar beslissen de ouders over de scheiding. Ouders zijn wel verplicht om hun kinderen op de hoogte te brengen over de keuzes die ze maken. Bijvoorbeeld over waar ze gaan wonen en welke gevolgen dat heeft voor het kind. Een jong kind hoeft niet uitgebreid ingelicht te worden, een ouder kind wel. Kinderen jonger dan 12 jaar zullen ook geen uitnodiging krijgen van de rechtbank om gehoord te worden. Wel kunnen zij hun mening geven in de rechtbank. Bijvoorbeeld als het gaat om de afspraken die ouders maken over de scheiding. Het kind kan een brief sturen naar de kinderrechter met het verzoek gehoord te worden. Ook al mogen kinderen niet meebeslissen, een rechter kan wel rekening houden met hun mening.

Rechten kinderen vanaf 12 jaar
Kinderen hebben het recht om hun mening te geven over alle zaken die het kind aangaan. Dus ook over de scheiding. Vanwege dit recht op inspraak krijgen kinderen vanaf 12 jaar een uitnodiging van de rechtbank om hun verhaal te doen. Mondeling in de rechtbank, of wanneer ze dit spannend vinden via een brief. Een rechter zal de mening van oudere kinderen zwaarder laten meewegen dan die van jongere kinderen, zeker als deze goed onderbouwd is.

Erkenning van gevoelens
Kinderen van gescheiden ouders hebben de neiging hun gevoelens weg te stoppen. Bijvoorbeeld als ze boos of verdrietig zijn. Juist dan zullen ze niet snel hun mening geven bij een rechter. Terwijl het juist zo belangrijk is dat ze hun eigen mening vormen over wat voor hen belangrijk is. Je kunt uitleggen dat zij dit recht wel hebben. Maar welke keuze ze ook maken, zolang jij expliciet naar hen vraagt en belangstelling toont, krijgen ze erkenning voor hun gevoelens. Ook als deze negatief zijn. Pas dan kunnen ze hun gevoelens accepteren en beginnen met de verwerking van de scheiding.

Op 20 november is het de Internationale dag van de rechten van het Kind. Op deze dag worden kinderrechten gevierd. In 1989 zijn deze rechten officieel vastgelegd in het kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties. Bijna alle landen in de wereld (196 van de 197 landen) hebben dit verdrag ondertekend. Het verdrag gaat over de rechten die kinderen hebben: van het recht om naar school te gaan, tot het recht om te spelen, het recht op een eigen cultuur, geloof, identiteit en een meningsuiting.

Het Adviespunt Scheiden, Kind en Ouderschap wil preventie bij scheiding op de kaart zetten. Zo willen we professionals die met kinderen te maken hebben, helpen om op juiste wijze het gesprek aan te gaan met ouders en kind. Daarom organiseren we in de gemeente Dordrecht drie workshops voor leerkrachten in het Primair Onderwijs in het kader van het project Samen Open Over Scheiden (SOOS). Lees voor meer informatie onze flyer hieronder.